29 marca 2017

Pogórze Ciężkowickie - Ciężkowice, Skamieniałe Miasto i Wąwóz Czarownic




Ciężkowice to niewielkie miasteczko położone w wąskiej malowniczej dolinie rzeki Białej będącej granicą pomiędzy Pogórzem Ciężkowickim, a Rożnowskim. Jest to jedno z tych urokliwych galicyjskich miasteczek w których czas płynie swoim rytmem; gdzie życie koncentruje się nadal na samym rynku, a nie w wielkich centrach handlowych; gdzie większość znajdujących się tu sklepów zamykanych jest po godzinie 16. Dla mieszczucha takiego jak ja, to nie lada zaskoczenie! Oprócz typowych małomiasteczkowych atrakcji można zobaczyć tutaj ciekawy rezerwat przyrody Skamieniałe Miasto oraz leżący tuż obok urokliwy Wąwóz Czarownic.


Ciężkowice to stara miejscowość - pierwsze wzmianki o osadzie pochodzą z XII wieku. Początkowo miasteczko było własnością klasztoru tynieckiego, później weszło pod jurysdykcję króla. Prawa miejskie Ciężkowice otrzymały w XIV wieku od króla Kazimierza Wielkiego. Od tego momentu nastąpił dynamiczny rozwój miasta. Nie bez znaczenia był także fakt, iż miasto znalazło się na kupieckim szlaku z Węgier do Krakowa (podobnie jak opisywana przez mnie wcześniej Jodłówka Tuchowska). Wiek XVII to okres upadku spowodowany najazdami szwedzkimi i węgierskimi oraz klęskami głodu i chorób. Okres ponownego odrodzenia przypada na XIX wiek, na czasy autonomii galicyjskiej w zaborze austryjackim.

Gmach ratusza

  
Mieszczańskie kamieniczki

Rynek. W tle zabytkowe drewniane domy. Po lewej między drzewami stara studnia.

Oprócz urokliwego ryneczku w panoramie miasta wyróżnia się nieprzeciętną sylwetką kościół będący regionalnym Sanktuarium Pana Jezusa Miłosiernego. Jest to piękny monumentalny neogotycki gmach zaprojektowany przez Jana Sas-Zburzyckiego. W regionie możemy odnaleźć wiele kościołów projektu Zubrzyckiego m.in. kościoły w Porębie Radlnej, Ryglicach czy Bruśniku. Świątynia została konsekrowana w 1904 roku.

Ciężkowickie sanktuarium  
Piękny portal nad wejściem do kościoła

Obok kościoła usytuowany jest parafialny cmentarz w obrębie którego znajduje się kwatera wojenna nr 137 z prochami żołnierzy walczących w tym rejonie na froncie rosyjsko-austryjackim I Wojny Światowej. Cmentarze tego typu powstały w wyniku uporządkowania pobojowisk i pół bitewnych. Projektantem ciężkowickiego założenia jest Jan Szczepkowski, który zaprojektował nekropolię w prosty sposób: za rzędami mogił znajduje się masywny kamienny mur w którym umieszczono ścianę pomnikową z elementami religijnymi. Spoczywa tutaj 131 żołnierzy austro-węgierskich, 2 rosyjskich i 4 niemieckich.

  
Za rynkiem, około dwudziestu minut piechotą, znajdują się dwa godne uwagi miejsca. Otóż jest to słynne Skamieniałe Miasto oraz położony obok Wąwóz Czarownic z Wodospadem Ciężkowickim. Do obydwu miejsc możemy dotrzeć ulicą Tysiąclecia, którą prowadzi szlak czarny. Doprowadza on do niewielkiego parkingu, gdzie po lewej oznaczone jest wejście do wąwozu, a na prawo za znakami niebieskiego szlaku możemy dotrzeć do Skamieniałego Miasta. Jeśli jednak chcemy, aby wędrówka miała charakter ciągły, bez potrzeby wracania tą samą drogą, dobrą opcją jest zejście z rynku ulicą Kościuszki i dalej ulicą Stawiska, gdzie napotkamy niebieski szlak który poprowadzi nas dogodną ścieżką przez wszystkie atrakcje obu miejsc. 
Po drodze do rezerwatu - na obrzeżach miasteczka - mamy możliwość zobaczenia kilku dobrze zachowanych drewnianych domostw prezentujących regionalny styl budownictwa.

  

Wąwóz Czarownic to bardzo urokliwe miejsce. Moim zdaniem o wiele ciekawsze niż położone obok Skamieniałe Miasto. Powstał on poprzez erozję mało odpornych piaskowców ciężkowickich. Ogromne wrażenie robią wielkie, gładkie ściany wąwozu, które osiągają kilkanaście metrów wysokości; długość rozpadliny to około 40 metrów, a szerokość dochodzi do 4 m. Wąwóz kończy 14 metrowy Wodospad Ciężkowicki. Niestety wodospad nie jest zbyt imponujący, gdyż potok tędy przepływający niesie małe ilości wody. Więcej wody pojawia się tutaj tylko podczas roztopów lub silnych opadów deszczu. Według legendy w wąwozie tym miały odbywać się sabaty czarownic wraz z diabłami, stąd jego nazwa.

Wąwóz Czarownic

    


Skamieniałe Miasto rozciąga się na wzgórzu nieco na południe od centrum miasta. Jego najwyższym punktem jest Góra Skała osiągająca 367 m.n.p.m. Teren ten objęto ochroną dość wcześnie, bo już w 1931 roku. Natomiast sam rezerwat powstał dopiero w 1974 roku i obejmuje ciekawe formy skalne utworzone z piaskowca ciężkowickiego wraz z całym otoczeniem. 

Widok spod Diecezjalnego Domu Rekolekcyjnego nieopodal Góry Skały (367 m.n.p.m.)
na dolinę Białej, Góry Grybowskie i Beskid Niski

Każda skała w rezerwacie posiada swoją nazwę i swoją legendę. Mamy więc tutaj np. Borsuka, Cygankę czy Piramidy. Z ciekawszych skałek warto przyglądnąć się Baszcie Paderewskiego - skałce z wmurowaną tablicą upamiętniającą 125 rocznicę urodzin kompozytora ufundowaną w 1985 roku przez Tarnowskie Towarzystwo Muzyczne. Na uwagę zasługuje też skała Grunwald - największa w rezerwacie -  z tablicą upamiętniającą bitwę pod Grunwaldem ufundowaną w 1910 roku.

Skała Grunwald

  

Grupa skałek Piramidy w rezerwacie Skamieniałe Miasto

Warta przedstawienia jest ciekawa legenda związana z tym miejscem. Otóż w zamierzchłych czasach przybył na te tereny pewien zamożny rycerz. Mimo swego bogactwa cały czas starł się pomnażać swój majątek i skupować najbliższe tereny, aby powiększać swoją posiadłość. Nie mógł jednak odkupić leżących po drugiej stronie rzeki Białej terenów dzisiejszej wsi Kąśnej, które należały do jego konkurenta.
Pewnego dnia do siedziby ów rycerza przybyła kobieta, dziewica prosząc o azyl i schronie. Została ona przymuszona siłą do poślubienia władcy Kąśnej. Bez cienia wątpliwości rycerz udzielił jej opieki. Po pewnym czasie w warowni pojawił się małżonek kobiety z żądaniem jej wydania. W wyniku targów w zamian za swoją małżonkę zaoferował tereny Kąśnej, których tak bardzo pragną ów rycerz. W momencie dobicia tego haniebnego targu warownia na wzgórzu zamieniła się w stertę kamieni i trwa zaklęta w skałach do dziś, co też łatwo tłumaczy nazwę rezerwatu. 
Przez bardzo długi czas miejsce to było uważane przez okolicznych mieszkańców za siedzibę złych mocy oraz diabła.



        

Rezerwat rozcina ruchliwa droga wojewódzka Tarnów - Grybów - Nowy Sącz przez którą przerzucono kładkę dla bezpieczeństwa turystów. Po drugiej stronie znajdują się dwie ciekawe formacje skalne. Rozpościera się z ich szczytów piękny widok na tzw. Góry Grybowskie oraz przełom rzeki Białej.

Dolina rzeki Białej z położonej nad brzegiem skały Ratusz

Skały Ratusz i Czarownica z brzegów rzeki Białej

Skała Czarownica

Przy wspomnianej drodze znajduje się główne wejście do rezerwatu oraz niewielki parking. Spod skał bije tutaj źródełko z dobrą wodą. Nieopodal parkingu działa mała restauracja oraz bar.

Główne wejście do rezerwatu, po prawej źródełko z dobrą wodą

Parking  i restauracja

0 Komentarze:

Prześlij komentarz